تالاب آق گل همدان یعنی پیوندی چند هزار ساله با مرغان آتش - خبر آزمون

تالاب آق گل که با نام تالاب کرد خورد هم معروف است، یکی از جاهای دیدنی ملایر در استان همدان است. آق گل یک تالاب فصلی کم عمق و نسبتا بزرگ، با چشم اندازی زیبا به کوه های کت کوه است که در چند هزار سالی که از عمرش می گذرد، همواره با آغوش باز پذیرای پرندگان مهاجر و بومی بوده است.

در این سفر کوتاه با مجله گردشگری خبرنگاران ، پا را کمی آن طرف تر از شهر همدان می گذاریم و به تالاب آق گل ملایر می رویم و از آب وهوا، جاهای دیدنی و تفریحی و زیروبم سفر به تالاب ملایر، با هم صحبت می کنیم.

تالاب آق گل کجاست؟

تالاب آق گل، یکی از جاهای دیدنی همدان است که در فاصله 35 کیلومتری از ملایر و در نزدیکی شهرستان اسلامشهر قرار گرفته است.

مسیر تالاب آق گل از تهران چطور است؟

فاصله تهران تا تالاب آق گل، حدود 320 کیلومتر است و کوتاه ترین راه برای رفتن به تالاب از مسیر آزادراه تهران-ساوه است. کافی ست از تهران به طرف اتوبان ساوه حرکت کنید و مسیرتان را در آزادراه ساوه-همدان ادامه دهید. از همدان سر ماشین را به جاده همدان-ملایر کج کنید و راه شهرستان اسلامشهر آق گل را پیش بگیرید. بعد از میانگین 4 ساعت رانندگی به تالاب می رسید.

جاهای دیدنی نزدیک به تالاب آق گل کجاها هستند؟

تپه و آتشکده نوشیجان و قلعه پری، از نزدیک ترین جاذبه های دیدنی تالاب هستند.

آب وهوای تالاب آق گل چگونه است؟

آق گل هم مثل همدان، آب وهوای معتدلی در بهار و تابستان، و سرما و بارش های زیادی در پاییز و زمستان تجربه می نماید. این تالاب فصلی، از اواسط پاییز تا نیمه بهار، زنده و پرآب است.

برای بازدید از تالاب مجوزی ضروری است؟

تالاب آق گل از منطقه ها حفاظت شده و شکار ممنوع ملایر است و برای بازدید از آنجا ضروری است که از محیط بانی منطقه اجازه ورود بگیرید.

تالاب آق گل چطور جایی است؟

اگر به عکس هایی که از بالای سر دشت قهاوند ملایر گرفته شده نگاه کنید، یک تالاب مستطیل شکل و وسیع را می بینید. این تالاب، تالاب آق گل ملایر است که در پست ترین قسمت دشت قهاوند و در پایِ کوه های کت کوه شکل گرفته است.

این تالاب تنها تالاب طبیعی و از جاهای دیدنی همدان است. در فصل های پربارش، تالاب سرزنده و سرِ پا است اما در ماه های گرم و کم بارش سال، آق گل به یک برهوت بی آب وعلف تبدیل می شود. می دانید چرا؟

چون خاصیت تالاب های فصلی همین است؛ یعنی در دوره کوتاهی که بارندگی باشد و جوی های کوچک سطحی روی زمین راه بیفتند، تالاب هم از آب پر می شود و حیوانات و پرندگان را دور خود جمع می نماید؛ اما همین که هوا گرم شود، نه از تالاب پرآب خبری است نه سروکله هیچ موجود زنده ای آن طرف ها پیدا می شود!

آق گل از برف های آب شده ارتفاعات قهاوند و باران های بهاری، آب های زیرزمینی و شاخه ای از رود قره چای که از استان مرکزی سرچشمه می گیرد، سیراب می شود.

این تالاب در بین مردم همدان، به نام های تالاب کرد خورد، تالاب همدان و تالاب ملایر هم شناخته می شود.

قبل از اینکه بخواهم از عمق و مساحت تالاب برایتان بگویم، مقدار ورزشگاه آزادی را گوشه ذهنتان داشته باشید. این تالاب در پرآب ترین حالت خود، حدود 900 هکتار مساحت دارد؛ یعنی حدود 64 استودیوم آزادی در کنار هم! عمقش هم تا حالا هیچ وقت بیشتر از یک متر نشده است.

تالاب کرد خورد به جز ارزش گردشگری و پناهگاه حیوانات و پرندگان آبزی و غیرآبزی، در تلطیف هوا و کاهش گردوغبار دشت های اطراف هم نقش مهمی دارد.

در تالاب ملایر سوژه های نابی، از آواز و پایکوبی پرندگان تا کوه ها و دشت های بی خاتمه پیدا می شود که برای هنرمندان و هنردوستان خیلی باارزش است. فکرش را کنید، چایکوفسکی پایکوبی و آواز پرندگان زیبای آق گل را ندیده بود و شاهکاری مثل سمفونی دریاچه قو ساخت، اگر می دید چه می شد!

تالاب آق گل کجاست؟

تالاب آق گل ملایر دقیقا بین استان مرکزی و همدان قرار گرفته است؛ حتی بخش کوچکی از تالاب تا استان مرکزی کشیده شده است. در چهار جهت تالاب شهر و روستاهایی مثل: اسلامشهر آق گل، روستای کرد خورد، روستای توتَل و شهر خنداب قرار گرفته است.

اگر آدرس دقیق دریاچه را بخواهید، باید مسیر زیر را دنبال کنید:

استان همدان، شهر ملایر، شهرستان اسلامشهر آق گل، جاده توتل، تالاب آق گل.

برای مسیریابی راحت تر، گوگل مپ می تواند کارتان را ساده تر کند.

تالاب آق گل روی گوگل مپ

برترین مسیر دسترسی به تالاب آق گل

برای رفتن به تالاب ملایر اول از همه باید خودتان را به همدان برسانید. خبر خوب اینکه همدان از تهران خیلی دور نیست و فقط با طی کردن 320 کیلومتر، به این شهر می رسید.

دو راه برای رسیدن به تالاب آق گل از تهران وجود دارد:

1. از مسیر اتوبان کرج-قزوین
2. از مسیر آزادراه تهران-ساوه

مسیر دوم معمولا خلوت و نزدیک تر از باقی راه هاست. کافی ا ست از تهران به طرف اتوبان ساوه حرکت کنید و مسیرتان را در آزادراه ساوه-همدان ادامه دهید. بعد از اینکه به همدان رسیدید، سر ماشین را به جاده همدان-ملایر کج کنید. در این جاده وقتی زمان آباد، جوکار و حاجی آباد را رد کردید و به ملایر رسیدید، با دقت تابلوهای هدایت را رصد کنید تا جاده ملایر-اسلامشهر آق گل را ببینید.

این مسیر را تا جایی جلو بروید که به فرعی توتل برسید. همین جاده را چند دقیقه ای جلو بروید و درنهایت به سمت راست تان و جاده تالاب بپیچید.

تا یادم نرفته است این را هم بگویم که هم با ماشین شخصی، هم اتوبوس، هم هواپیما و قطار می توانید به همدان سفر کنید؛ البته پیشنهاد من با شما ماشین شخصی است.

نگاهی به تاریخچه و پیدایش تالاب آق گل

اینطور که معلوم است، تولد آق گل به 40 هزار سال پیش برمی شود؛ همان دورانی که انسان های اولیه تازه تازه ساختن ابزارآلات از سنگ و استخوان و شاخ حیوانات را آغاز نموده بودند.

با مطالعاتی که زمین شناس ها، روی خاک و ویژگی های زمین شناختی آق گل انجام داده اند، به این نتیجه رسیده اند که این تالاب 40 هزار سال پیش و همزمان با آخرین عصر یخبندان به وجود آمده است.

آب وهوای تالاب آق گل

همدان شهری سردسیر، با آب وهوای کوهستانی است؛ در بهار و تابستان هوای خنک و معتدل و در پاییز و زمستان آب وهوای سرد و بارش های زیادی دارد.

در این منطقه بارش باران از اوایل آبان آغاز می شود و تا ماه اردیبهشت ادامه دارد. در این مدت تالاب آبگیری می شود و شرایط خوبی دارد. از اواخر خرداد رفته رفته از حجم آب تالاب کم می شود و در تابستان، هیچ ردی از آب در تالاب باقی نمی ماند؛ طوری که انگارنه انگار زمانی تالابی در اینجا وجود داشته است!

پوشش گیاهی و جانوری اطراف تالاب آق گل را بشناسید

مثل بقیه ویژگی های تالاب، گونه های گیاهان و جانوران این منطقه هم خاص است؛ آن قدر خاص که شاید شما هم مثل من تا حالا حتی نام خیلی شان را نشنیده باشید! چمن شور، سازوی دریایی و جگن از گیاهانی هستند که داخل تالاب رشد می نمایند.

اگر در فصل مناسبی به دیدن تالاب بروید و شانس یار شما باشد، می توانید انواع واقسام حیوانات، از خزندگان و پرندگان تا پستانداران را در سرتاسر تالاب، از نزدیک ببینید. قورباغه، وزغ، بزمجه، مار آبی، آگامای پولک درشت، گرگ، کفتار، قوچ و میش از حیوانات آن حوالی هستند.

در فصل کوچ، پرندگان مهاجر از جنوب ایران و جاهای گرمسیر، رنج سفر طولانی را به جان می خرند و به پرندگان بومی می پیوندند تا تابستان را در تالاب دنج و خنک آق گل بگذرانند.

حواصیل خاکستری، لک لک سیاه و سفید، کفچه نوک، اردک سبز، فلامینگو (مرغ آتش)، آووست، چوب پا، پرستو دریایی، آبچیلک آوازخوان، کاکایی، عقاب خالدار بزرگ، غاز خاکستری، قو و… تعدادی از 45 گونه پرنده تالاب آق گل هستند.

جاهای تفریحی و دیدنی نزدیک به تالاب آق گل

در ملایر می توانید تنوعی از موزه ها، بازارها و قلعه های تاریخی و دیدنی های طبیعی را یکجا ببینید. چند تا از جاهای دیدنی ملایر را در ادامه معرفی می کنم تا اگر مسافر تالاب آق گل ملایر هستید، به آن ها هم سری بزنید.

- تپه و آتشکده نوشیجان

چیزی که در ملایر زیاد است، آثار تاریخی ست؛ اصلا خاک ملایر بوی تاریخ می دهد! نوشیجان هم یکی از قدیمی ترین روستاهای ملایر است که دو اثر تاریخی ارزشمند را در خود جای داده است؛ تپه و آتشکده ای که قدمت شان حداقل به دوره حکومت مادها، یعنی 2700 سال پیش می رسد.

تپه باستانی نوشیجان با 37 متر ارتفاع، یک تپه معمولی نیست؛ این تپه حامل میراث تاریخی مهمی از دوره حکومت مادها، هخامنشیان و اشکانیان است. ظروف سفالی و سکه های نقره، آثاری هستند که در این تپه پیدا شده است.

در دل این تپه یک بنای خشتی سه طبقه هم کشف شده که هر طبقه اش نمود یک دوره تاریخی است.

این تپه، آتشکده یا ارگ نوشیجان را هم به دوش می کشد. این آتشکده هم محل عبادت مادها بوده هم به عنوان دژ مستحکمی دربرابر حملات دشمن کاربرد داشته است.

اگر به تاریخ و معماری ایران باستان علاقه دارید، حتما به این آتشکده سرک بکشید.

تپه نوشیجان ملایر روی گوگل مپ

- قلعه پری

شاید اگر کریم خان زند در روستای پری (پیروز) متولد نمی شد و شهرتی برای خودش دست و پا نمی کرد، هیچ نام و نشانی از قلعه پری هم نمانده بود!

پری نام روستایی خوش آب وهوا و باصفا در نزدیکی ملایر است. در وسط همین روستا یک قلعه قدیمی خشت و گلی وجود دارد. آن طور که گفته می شود این قلعه محل زندگی و تولد خاندان زند بوده است.

در قلعه پری علاوه بر کشف زیورآلات و سکه و ظروف سفالی، تعدادی قبر هم کشف شده که می گویند مربوط به مادر و سایر اعضای خانواده کریم خان زند است.

بازدید از این روستا یک تیر و دو نشان است؛ چون هم روستاگردی و قدم زدن در تاکستان ها و هوای صاف روستا صفای خودش را دارد، هم گردش در قلعه ای که رنگ و بوی هزار سال پیش را دارد.

قلعه پری روی گوگل مپ

برترین زمان بازدید از تالاب آق گل

قطعا بیشتر کسانی که به تالاب ملایر می روند، انتظار دیدن تالابی پرآب و ساکنانش را دارند؛ نه یک زمین خشک و بیایانی!

اگر هدف شما هم همین است، از پاییز تا اواسط بهار برترین زمان بازدید از تالاب کرد خورد است. در روزهای پایانی اردیبهشت هم، تالاب به اوج پرآبی خودش می رسد و برای استقبال از شما سنگ تمام می گذارد!

ضمناً نگران شلوغی و هزینه های سفر هم نباشید؛ بازدید از تالاب کاملا رایگان است و جمعیت مسافران آن قدر زیاد نیست که اذیت تان کند.

اقامت در تالاب آق گل

بازدید از همه جای تالاب، وقت زیادی از شما نمی گیرد و نهایتا یک صبح تا ظهر برای گشت وگذار در آنجا کافی ا ست؛ اما اگر حس وحال مثبتی از آن جا دریافت کردید و دلتان خواست زمان بیشتری را با خودتان خلوت کنید، گزینه های متنوعی برای اقامت در آق گل وجود دارد.

اقامت حوالی تالاب آق گل

کمپ زدن در این جور سفرها، تجربه جالبی است؛ اما از آنجایی که این منطقه جزو منطقه ها حفاظت شده است، بعید می دانم محیط بانی منطقه اجازه شب مانی و کمپ زدن در حوالی تالاب را به شما بدهد.

اگر شما قبلا تجربه کمپ زدن در تالاب آق گل را داشته اید، به ما هم بگویید.

اقامت در هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به تالاب آق گل

هتل های همدان و اقامتگاه های ملایر، یا روستاهای اطراف که به تالاب نزدیک تر هم هستند، برای اقامت مناسب ترند و امکانات اولیه کاملی دارند.

اقامتگاه های بومگردی ملایر یک انتخاب مجذوب کننده برای آشنایی با فرهنگ و زندگی مردم همدان هستند که اتفاقا قیمت مناسبی هم دارند.

سوئیت ها و مسافرخانه های شهرستان اسلامشهر یا خود ملایر هم گزینه دیگری برای اقامت است.

توصیه هایی برای سفر به تالاب آق گل

پرنده نگری یکی از تفریحات لذت بخش طبیعت گردهاست، تالاب همدان هم که زیستگاه پرنده هاست؛ پس اگر دوربین و تجهیزات پرنده نگری دارید، در این سفر حتما در کوله تان جای دهید. البته بدون تجهیزات هم می شود مکان مناسبی را انتخاب کرد و از آنجا پرندگان را دیدن کرد، اما برای دیدن جلوه های بیشتر، داشتن یک سری چیزها بهتر است؛ مثل:

• دوربین چشمی
• دوربین عکاسی
• کلاه و عینک آفتابی
• لباس همرنگ محیط

حتما یک دست لباس اضافه و یک جفت چکمه پلاستیکی هم همراه خود داشته باشید تا کفش هایتان در گل ولای تالاب کثیف نشود.

اگر از آن دسته از خبرنگاران یی های کاربلد در پرنده نگری هستید، کامل کردن کم وکسر این فهرست را به شما می سپاریم.

به عنوان آخرین توصیه، حواستان به اکوسیستم و پرندگان تالاب باشد؛ لطفا خیلی به آن ها نزدیک نشوید و آرامش خانه و کاشانه آن ها را به هم نزنید!

سفر به سلامت!

خب، تمام چیزهایی را که لازم بود درباره تالاب آق گل بدانید، گفتیم. اگر مسافر همدانید و هنوز شک دارید که از تالاب دیدن کنید یا نه، به نظر من آق گل حتما ارزش یک بار سر زدن را دارد.

خواندن پیشنهادات و تجربه های شما ما را خیلی خرسند می نماید! پس اگر قبلا به تالاب سفر کردید و نکته جالبی از آن می دانید برای ما بنویسید.