کوه دماوند در معرض تخریب گسترده قرار گرفته است - خبر آزمون

شیده عطری، کارشناس اکولوژی منطقه ها کوهستانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: کوه ها از جمله میراث تاریخی، فرهنگی و طبیعی محسوب می شوند و علی رغم اینکه نماد عظمت و مظهر پایداری هستند از جمله زیست بوم های حساس و شنماینده به شمار می آیند. کوه ها به دلیل تنوع زیستی بالایی که دارند خدمات زیست بوم بسیاری را برای بشر ارائه می نماید.

وی اضافه نمود: بهره برداری های ناپایدار و بی رویه، تغییر کاربری های غیر اصولی، کیفیت زیستگاه های کوهستانی را تحت تاثیر قرار داده، کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین، کوهستان نیازمند توجه ویژه است، همین مسئله باعث شد فعالان حوزه کوهستان با هدف جلب اذهان عمومی و مسئولان به مسائل محیط زیستی این زیست بوم و دستیابی به راهکار مسائل موجود، یک روز را به دماوند مهمترین نماد کوه های ایران اختصاص دهند، چرا که دماوند نیز در معرض تخریب گسترده قرار گرفته و اگر امروز به مسائل و مسائل آن رسیدگی نگردد، فردا نمیتوان برای آن کاری انجام دارد.

در نتیجه 13 تیر روز جشن تیرگان، از سال 1383 به پیشنهاد اولیه کوهنوردان و سپس با ثبت کوه دماوند در لیست آثار طبیعی فرهنگی ملی در سال 1387 و تصویب شورای فرهنگ عمومی در 1399 به عنوان روز ملی دماوند در قالب یک مناسبتِ محیط زیستی ورزشی ارزشمند معرفی گردید، البته می بایست به این نکته اشاره نمود که دماوند در میان رشته کوههای مرکزی البرز قرار گرفته و از سال 1381 از ارتفاع بیش از 4500 متر عنوان اثر طبیعی ملی را نیز دارد.

وی گفت: دماوند یکی از مشهورترین نمادهای طبیعت ایران است که به شکل عجیبی با فرهنگ، افسانه ها و اسطوره های این مرز و بوم عجین شده و پای خود را به ادبیات و هنر ایران زمین نیز باز نموده است. کوه دماوند، بلندترین کوه ایران و خاورمیانه است، این کوه بلندترین کوه آتشفشانی آسیا نیز محسوب می گردد. آتشفشان دماوند به شکل مخروط نامتقارنی است که نیم مخروط جنوب غربی آن به دلیل دارا بودن گدازه های گسترده از قسمت های دیگر متمایز است.

یال شمال شرقی دماوند نیز با شیب کمتری که نسبت به سمت غربی آن دارد این نبود تقارن را به خوبی نشان می دهد و مهمترین پدیده ژئوتوریسم (زمین جهانگردی) ایران است. یخچال سیوله، یخچال دوبی سل در جبهه شمالی، یخچال دره یخار در شمال شرقی، یخچال خورتاب سر، یخچال شمال غربی و یخچال غربی از یخچال های طبیعی معروف کوه دماوند محسوب می شوند.

عطری گفت: متاسفانه عواملی چون معدن کاوی، جاده کشی، علف چینی، چرای بیش از حد دام، زباله های جهانگردان، ساخت و ساز بی ضابطه، تصرف منابع طبیعی برای استفاده غیرقانونی و شخصی، افزایش جمعیت و خودروها از مهمترین عوامل آسیب رسان به دماوند محسوب می شوند. حضور بی ضابطه جهانگرد و کوهنورد بدون آن که آموزش های لازم در رابطه با طبیعت گردی و حفظ محیط زیست را بدانند از دیگر عوامل تهدید نماینده است.

فعال محیط زیست در این زمینه گفته بود: دماوند با چالش های محیط زیستی زیادی همراه است که اگر ساماندهی نشوند شاید این کوه باشکوه نابود گردد و مولفه های زیستی خود را از دست بدهد.

حسین عبیری گلپایگانی اضافه نمود: اگر بخواهیم برای برطرف مسائل کوه دماوند اقدامی جدی انجام دهیم، چاره ای نداریم جز اینکه نهادهای دولتی، سازمان های مردم نهاد و افراد بومی به یاری هم بیایند و با هم اندیشی برای برطرف این مسائل اقدام نمایند؛ لذا پیشنهاد می گردد کارگروهی با حضور نیروهای مردمی و تشکل های مختلف علاقمند به حفظ دماوند، نهادهای دولتی ذیربط از قبیل سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها و مراتع و سازمان میراث فرهنگی تشکیل گردد.

وی گفت: این کارگروه که تمام ذی نفعان کوه دماوند در آن حضور دارند، می تواند دستورالعملی تهیه کند که از سوی همه لازم الاجرا باشد؛ در این کارگروه، نهادهای دولتی با تهیه امکانات مادی، لوازم سخت افزاری و انجام کارهای کارشناسی برای شناسایی مسائل منطقه یاری نمایند و سازمان های مردم نهاد نیز به عنوان خط ارتباطی بین دولت و مردم بومی منطقه به آموزش و فرهنگ سازی در میان مردم اقدام نمایند. در این کارگروه میتوان از نیروهای مردمی و بومی منطقه برای حفاظت از دماوند یاری گرفت. وقتی حفاظت از محیط زیست برای مردم منطقه به یک فرهنگ تبدیل گردد دیگر تخریب و تجاوز به محیط زیست بی مفهوم می گردد و به حداقل ممکن می رسد.