غار دو اشکفت، یکی از کهن ترین سکونتگاه های دنیا - خبر آزمون

در نزدیکی محوطه باستانی طاق بستان در شمال شهر کرمانشاه، یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های انسان های غار نشین به نام غار دو اشکفت قرار گرفته است. مجموعه غارهای دو اشکفت در حقیقت از دو غار مجاور هم تشکیل شده اند که در دامنه های کوهی به نام میوله قرار دارند. غار دو اشکفت حدود 300 متر از سطح دشت پائین دستش ارتفاع دارد و بر پارک کوهستان کرمانشاه کاملا مشرف است. دو اشکفت 400 متر مربع مساحت و 1600 متر از سطح دریاهای آزاد ارتفاع دارد. این غار، با شماره 5976 در سال 81 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

غار باستانی دو اشکفت در کرمانشاه در سال 1999 میلادی برای اولین بار به وسیله دو تن از باستان شناسان مطرح استان کرمانشاه به نام های سامان حیدری و فریدون بیگلری کشف شد. آن ها مطالعات نسبتا گسترده ای را در این غارها انجام دادند. بر اساس این مطالعات، تاریخ سکونت در یکی از این غارها، به دوره پارینه سنگی میانی یعنی از 120 هزار تا 40 هزار سال قبل باز می شود. زمانی که انسان های غارنشین و شکارچی (انسان های نئاندرتال) در این غارها سکونت می کردند.

از درون این غار، ابزار آلات و ادوات سنگی و بعلاوه استخوان های بسیاری کشف شد که امروزه در موزه های سراسر کشور نگه داری می شوند. بسیاری از این ابزارهای سنگی، از سنگ رادیو لاریت که در اطراف غار وجود دارد ساخته شده اند. بعضی نیز از سنگ های چخماق تهیه می شدند. تپه های گاکیه در منطقه شرقی کرمانشاه که حدود 12 کیلومتر با غار دو اشکفت فاصله دارد، از جمله مکان هایی بوده که سنگ چخماق را از آن بدست می آوردند. بسیاری از این ابزارها، به صنعت موستری زاگرس مربوط اند.

چرا انسان های غارنشین، غار دو اشکفت را انتخاب کردند؟

غار دو اشکفت موقعیت جغرافیایی ویژه ای دارد. احتمالا همجواری این غار با یک چشمه آب شرب دائمی، مهم ترین علت انتخاب آن از طرف غارنشینان است. اما این غار تاریخی، مزایای دیگری هم دارد. به عنوان مثال، غار دو اشکفت دسترسی مناسبی هم از سمت پائین و هم از سمت ارتفاعات بالاتر دارد و برای شکارچیانی که مجبور بودند دائما به داخل و خارج غار رفت و آمد نمایند، مکان بسیار مناسبی بوده. بعلاوه دهانه این غار، منظره بسیار خوبی به دشت پائین دست آن دارد و ساکنانش می توانستند تمامی تحرکات اطراف غار را زیر نظر داشته باشند.

گفتیم که در استان کرمانشاه غارهای باستانی بسیاری وجود دارند که محل سکونت انسان های اولیه بوده اند. به عنوان مثال در نزدیکی های غار دو اشکفت پناهگاه غاری دیگری به نام پناهگاه ورواسی وجود دارد که آقای بروس هو، باستان شناس آمریکایی آن را کاوش و حفاری نموده است. غار باستانی قبه نیز یکی دیگر از این سکونتگاه های تاریخی است. با توجه به مطالعاتی که بر روی این غارها اجرا شده است، با اطمینان می توان گفت که غارنشینان این منطقه، شکارچی بوده اند و بیشتر بز کوهی، میش های وحشی، اسب های وحشی و گور خرها را شکار می کردند. استخوان حیواناتی نظیر گاو وحشی، غزال، گراز و مارال هم در این غارها یافت شده اند. تقریبا در تمامی این غارهای تاریخی، قطعات سوخته، تکه های زغال و خاکستر و ابزار آلات سنگی یافت شده است.

محوطه باستانی طاق بستان

به فاصله نسبتا کمی از غار دو اشکفت کرمانشاه، یکی از معتبر ترین محوطه های تاریخی دنیا به نام محوطه باستانی طاق بستان قرار گرفته است. طاق بستان یادگاریست ارزشمند از دوران ساسانیان که در شمال غرب شهر کرمانشاه و در دامنه کوهی به نام طاق بستان واقع شده است. طاق بستان از دو طاق بزرگ و کوچک تشکیل شده است. روی طاق بزرگتر، صحنه تاجگذاری خسرو پرویز ساسانی حکاکی شده و بر روی طاق کوچکتر می توان تاج گذاری شاپور دوم و سوم را مشاهده کرد. بعلاوه در این مکان، سنگ نگاره ای مربوط به تاج گذاری اردشیر دوم ساسانی به چشم می خورد.

در میان آثار برجای مانده از دوره ساسانیان، سنگ نگاره ای وجود دارد که قدمتش به دوران قاجار باز می شود. این سنگ نگاره که در مجاورتش کتیبه ای به خط نستعلیق نوشته شده، پسر فتحعلیشاه قاجار را نشان می دهد. بر اساس بعضی روایات تاریخی، فرشی از جواهرات گرانبها در کف طاق بستان پهن بوده است که پس از حمله اعراب به کشور، میان فرمانده های آنان تقسیم شده است.

برترین زمان سفر به غار دو اشکفت در کرمانشاه

استان کرمانشاه یکی از استان های سردسیر کشور است که در غرب آن واقع شده است. این استان در زمستان ها، آب و هوایی سرد و برفی و در تابستان ها هوایی نسبتا خنک و مطلوب دارد. بازدید از غار دو اشکفت در تمامی ایام سال امکان پذیر است، اما خبرنگاران فصول بهار و تابستان را برترین زمان سفر برای بازدید از این غارهای تاریخی می داند.

دسترسی به غار دو اشکفت در کرمانشاه

دسترسی به غار دو اشکفت در کرمانشاه از پارک کوهستان شهر کرمانشاه امکان پذیر است. بدین منظور به سمت شمال شهر کرمانشاه حرکت کنید. پس از رسیدن به میدان پدر، جهت شمالی را در پیش بگیرید تا به پارک کوهستان برسید. از پارک کوهستان با کمی پیاده روی به غار دو اشکفت خواهید رسید.